Depresyon Nedir?
Depresyon nedir ve belirtileri nelerdir açıklayalım. Çoğu insanın kendini üzgün ve uyuşuk hissettiği, hiçbir etkinlikte bulunmak istemediği dönemleri olmuştur. Hayatın stresli durumlarında ve bizim için önemli sayılacak kayıplar sonucu görülen bu hafif depresif belirtiler normal tepkilerdir. Belirtiler bireyin günlük hayat akışını etkilemeye başlar ve iki haftadan fazla sürecek kadar ciddileşirse depresyon bozukluk halini alır.
Bu belirtiler kişiden kişiye farklılık gösteren, psikolojik, biyolojik ve sosyal faktörlerin birleşmesinden oluşan bir duygu-durum bozukluğudur. Depresyonun başlıca nedenlerinden birisi de beyindeki kimyasal dengenin bozulmasıdır. Beynimizde seratonin ve noradrenalin adı verilen kimyasal maddeler vardır. Sinir hücrelerinin arasında ise sinaps ismi verilen boşluklar vardır. Bu maddelerin sinapslarda azalması depresif bulguların ortaya çıkmasına neden olur. Bu azalma kimi zaman kendiliğinden, kimi zaman kişinin zorlayıcı yaşanmışlıklarından sonra meydana gelir. Depresyonda kalıtsallık da bu duygu-durum bozukluğunun önemli nedenlerindendir. Ailesinde depresyon olan kişiler risk altındadır.
Depresyon Belirtileri
Fiziksel belirtiler, Duygusal Belirtiler ve Bilişsel Belirtiler olarak sınıflandırılır.
Fiziksel Belirtiler: İştahta değişiklikler (belirgin artış veya azalış), uyku bozuklukları, halsizlik, belirgin enerji kaybı, nedeni belli olmayan fiziksel ağrılar ( baş ağrısı, eklem ağrıları) olarak sıralanabilir.
Duygusal Belirtiler: Genel kapsamıyla ‘anhedoni’ olarak tanımlanır. Anhedoni; haz yitimi, normalde zevk alınması gereken faaliyetlerden zevk alamama olarak açıklanır. Bu belirtiye sahip kişiler aileleriyle ve arkadaşlarıyla zaman geçirmekten zevk almadıklarını, işlerini ve hobilerini sıkıcı bulduklarını söylerler.
Bilişsel Belirtiler: Olumsuz düşüncelerden oluşur. Değersizlik, çaresizlik, umutsuzluk, vicdan azabı, kendinden nefret etme, suçluluk bilişsel belirtilerde görülen başlıca temalardır.
Depresyonun belirtilerinin dışında risk etmenleri de vardır. Ruhsal ve fiziksel bazı değişiklikler kişide depresyon görülme riskini arttırmaktadır. Bunlar; İşsizlik, düşük sosyoekonomik düzey, ayrılma-boşanma, stres, tıbbi hastalıklar, hormonal değişiklikler, madde ve alkol kötüye kullanımı, erken ebeveyn kaybı, daha önce depresyon geçirmiş olma, çocuklukta fiziksel veya cinsel kötü davranılma öyküsü, olarak sıralanabilir.
Depresyon Nasıl Tedavi Edilir?
Depresyon ilaçlar ve psikoterapi yöntemiyle tedavi edilebilmektedir. Bazı durumlarda beyinde meydana gelen biyolojik değişimler depresyona sebep olabilir. Böyle durumlarda kişinin beyninin kimyasını düzenlemede faydalı olması için antidepresanlarla tedavi yoluna gidilir. Bilinenin aksine alışkanlık yapmaz. Kişinin tedavi sürecinden sonra doktor kontrolünde rahatlıkla kullanımı sonlandırılabilir. Biyolojik temelli olmayan psikolojik olarak kişide ortaya çıkmış depresyonda ise psikoterapi oldukça etkili bir yöntemdir. Depresyon düzeyine göre üç grupta incelenir. Hafif depresyon, orta depresyon, ağır depresyon. Psikoterapi uygulamalarında depresyon düzeylerine göre tedavi süresi değişiklik gösterebilir. Genel itibari ile ortalama olarak 10-15 seansta semptomlar azalır ve kişi iyileşme gösterir. Depresyonda son yıllarda sıklıkla kullanılan psikoterapi yöntemi Bilişsel Davranışçı Terapidir. Olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmeyi ve kişiyi olumlu yönde dönüştürmeyi amaçlar. Buna ek olarak travmatik anıları ortaya çıkarmak ve bu anıların kişinin üzerindeki olumsuz etkilerini değiştirmek için de EMDR uygulaması kullanılmaktadır. Psikodinamik terapi ise Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR’a göre uzun süren bir yöntemdir. Depresyonun temelinde olan, yerine göre kişinin bile farkında olmadığı nedenleri su yüzüne çıkarmayı amaçlar.